Tokyo, một đô thị nhộn nhịp với hơn 30 triệu dân, đang đối mặt với mối đe dọa địa chấn đáng kể do nằm trên nhiều mảng kiến tạo. Việc tìm hiểu về các trận động đất trong quá khứ là rất quan trọng để giảm thiểu thiệt hại từ thảm họa trong tương lai. Trận động đất Ansei Edo năm 1855, với cường độ 7.0, cung cấp những hiểu biết quý giá về khả năng tàn phá của động đất. Trận động đất này, xảy ra trong thời kỳ xã hội biến động khi Nhật Bản mở cửa với thế giới sau nhiều thế kỷ cô lập, ước tính đã khiến 10.000 người thiệt mạng và phá hủy hơn 50.000 công trình.
Trận động đất Ansei Edo không phải là một sự kiện đơn lẻ. Nó xảy ra sau hai trận động đất lớn vào năm 1854, trận động đất Tokai và Nankai, cả hai đều có cường độ 8.4. Ba sự kiện này cho thấy tính chất địa chấn bất ổn của khu vực. Sự tàn phá do trận động đất năm 1855 gây ra đã được ghi lại trong các bức tranh khắc gỗ sống động mô tả con cá trê khổng lồ thần thoại, Namazu, được cho là nguyên nhân gây ra động đất.
Gần đây, các nhà nghiên cứu tại Đại học Tokyo đã phát hiện ra một bản thảo bị lãng quên, tự truyện của diễn viên Kabuki Nakamura Nakazo III, cung cấp một góc nhìn độc đáo về trận động đất năm 1855. Phân tích bản thảo viết tay gốc của Nakamura, Temae Miso, đã tiết lộ những khác biệt quan trọng so với các phiên bản sau này, cung cấp manh mối về độ sâu của trận động đất.
Tranh khắc gỗ về cá trê Namazu gây ra động đất ở Nhật Bản.
Lời kể của Nakamura mô tả khoảng thời gian ngắn giữa tiếng ầm ầm ban đầu (sóng P) và sự rung lắc dữ dội (sóng S). Khoảng thời gian S-P ngắn này, ước tính từ 5-10 giây, cho thấy độ sâu tương đối nông, khoảng 20 km, đặt vị trí đứt gãy trong mảng biển Philippines đang chìm xuống. Phát hiện này mâu thuẫn với các ước tính trước đây cho rằng độ sâu trên 30 km. Ước tính chính xác độ sâu là rất quan trọng để dự đoán cường độ rung lắc mặt đất và thiệt hại tiềm ẩn trong các trận động đất trong tương lai. Một trận động đất nông hơn có thể gây ra thiệt hại bề mặt lớn hơn đáng kể so với trận động đất sâu hơn.
Chính phủ Nhật Bản ước tính có 70% khả năng xảy ra một trận động đất kiểu 1855 khác ở Tokyo trong vòng 30 năm tới, với số người chết tiềm năng là 23.000. Việc tìm hiểu các đặc điểm của các trận động đất trong lịch sử, như trận động đất Ansei Edo năm 1855, là điều cần thiết để phát triển các chiến lược giảm thiểu thiệt hại hiệu quả. Nghiên cứu hoạt động địa chấn trong lịch sử giúp các nhà khoa học hiểu được các mô hình và các sự kiện tiềm ẩn trong tương lai, cung cấp thông tin cho công tác chuẩn bị ứng phó thảm họa và phát triển cơ sở hạ tầng.
Nghiên cứu này nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác liên ngành. Các nhà địa chấn học đã hợp tác với các nhà sử học từ Viện Sử học của Đại học Tokyo để giải mã chữ viết thảo của Nakamura và phân tích các ghi chép lịch sử để tìm hiểu về địa chấn. Nỗ lực hợp tác này nhấn mạnh giá trị của việc kết hợp kiến thức khoa học và lịch sử để nâng cao hiểu biết của chúng ta về các trận động đất trong quá khứ và cải thiện khả năng chuẩn bị cho tương lai. Những phát hiện của nhóm nghiên cứu chứng thực nghiên cứu trước đây cho thấy độ sâu nông của trận động đất năm 1855.
Cách tiếp cận liên ngành này vượt ra ngoài bản thảo của Nakamura. Các nhà nghiên cứu đang biên soạn một cơ sở dữ liệu toàn diện về các sự kiện địa chấn trong lịch sử, phân tích các tài liệu khác nhau, bao gồm báo cáo chính thức, nhật ký cá nhân và hồ sơ hình ảnh như tranh ảnh. Mỗi loại tài liệu lịch sử cung cấp những hiểu biết độc đáo về hoạt động động đất trong quá khứ, giúp các nhà nghiên cứu xây dựng hiểu biết toàn diện hơn về rủi ro địa chấn. Quan điểm dài hạn này là vô giá để đánh giá các mối nguy hiểm động đất trong tương lai ở Tokyo và các khu vực hoạt động địa chấn khác.